AFLATOKSİN NEDİR?

Son yıllarda yaşamımızı önemli derecede etkilediği için sıklıkla sözü edilen aflatoksin, günlük yaşantımızda her yerde karşılaştığımız küflerden bazılarının ürettikleri birçok kimyasal maddelerden biridir. Bu kimyasal maddeler arasında bazıları insanlarda ve hayvanlarda hastalığa neden olduğu için bir tür zehir özelliği taşımaktadır ve aflatoksin de bunlardan biridir. Zaten, aflatoksin kelimesi de, onu yapan küfün adından (Aspergillus flavus ) ve zehir anlamına gelen “toksin” kelimesinden türetilmiştir.

Afla+Toksin : Aflatoksin

Bu madde, bir çok organın yanı sıra esas olarak karaciğer üzerinde etkili olmakta ve giderek karaciğer kanserine yol açmaktadır. Bu etki, genetik çalışmalarla son yıllarda kesin olarak kanıtlanmıştır. Ayrıca birçok ülkede yapılan çalışmalar, karaciğer kanserine yakalanan insan sayısı ile, tükettikleri aflatoksinli gıda arasında yakın bir ilişki olduğunu göstermiştir.

Aflatoksin karaciğer kanserine yol açar

İnsan sağlığını bozan bu etkiyi, aflatoksinin gıda maddesi içerisindeki çok düşük miktarları yapabilmektedir. Ülkemizde gıda maddelerinde bulunmasına izin verilen 5 ppb düzeyi, milyarda 5′ in ifadesidir, yani 1 kg’ da 5 mikrogram, 1 tonda 5 miligram, 1000 tonda 5 gram anlamına gelmektedir. Avrupa ülkelerinde ise bu sınır 2 ppb’ dir.
1 kg gıda maddesinde 1 ppb aflatoksin , 0,000001 gram aflatoksin demektir.

Aflatoksin nasıl oluşur?

Bir gıda maddesinde aflatoksinin oluşması için ilk koşul, bu toksini yapan küfün sporlarının gıda maddesine bulaşması; daha önemli ikinci koşul ise,
gıdanın kendisinin ve bulunduğu ortamın, bu küf sporlarının çimlenerek çoğalmasını sağlayacak şartlara sahip olmasıdır. Küfün veya sporlarının insan
sağlığına çoğu kez herhangi bir olumsuz etkisi olmamasına karşın, ürettikleri maddelerin bir kısmı zararlıdır ve bu maddelerin birçoğu yüksek sıcaklık ile
ortadan kaybolmamaktadır. Küflerin gelişebildiği her gıda maddesinde aflatoksin veya benzeri başka bir zehirli maddenin meydana gelmesi ihtimali
bulunmaktadır. (Kaynak: Tarım Kütüphanesi)

Aflatoksin hakkında

Aspergillus flavus, Aspergillus parasiticus, Aspergillus nomius tarafından oluşturulan, gıdalarda ve yemlerde bulunabilen yüksek karsinojenik etkili mikotoksin. Daha çok yer fıstığı, fındık, ceviz, mısır, pamuk tohumu, hindistan cevizi gibi yağlı tohumlarda, ayrıca buğday, pirinç, soya, incir, baharat, süt, peynir gibi gıdalarda görülür. Karaciğer tahribatına ve kansere neden olur. Aflatoksinin kanserojen etkisi yanında hepatoksik etkisi de bulunmaktadır. Aflatoksin bu tür gıdalarda B1, B, G, Golarak, süt ve süt ürünlerinde ise M formunda bulunmaktadır. Bunlardan Aflatoksin B1 en güçlü doğal kanserojendir. (Kaynak: Süt Terimleri Sözlüğü)

Aflatoksin terimin İngilizce karşılığı: Aflatoxin.